» Recenzje » Pokój do wynajęcia - antologia

Pokój do wynajęcia - antologia


wersja do druku

Czyli w poszukiwaniu motywu przewodniego

Redakcja: Beata 'teaver' Kwiecińska-Sobek

Pokój do wynajęcia - antologia
Moda na antologie nie jest niczym nowym. Wprawdzie nasz rynek przeżywał przez pewien czas boom na powieści, ale od jakiegoś czasu wydawnictwa znowu zdecydowały się na antologie, czasem z tekstami opublikowanymi już wcześniej w sieci lub czasopismach, a czasem kompletnie nowymi. Pokój do wynajęcia jest świetnym tego przykładem.

Jest to zbiór opowiadań grozy. Wstępem opatrzył go Łukasz Orbitowski, który co jak co, ale na literaturze grozy się zna. Narzeka on trochę na małą ilość publikowanych horrorów w Polsce i powołując się na wspaniałe tradycje romantyczne, twierdzi że literatura grozy powinna być bardziej popularna. Przyznam się, że wstęp ten odrobinę mnie poirytował, bo akurat opowiadań grozy jest u nas dość dużo. Wystarczy przejrzeć roczniki Science Fiction i Fantastyki oraz Esensję, żeby pozbyć się przekonania jakoby rynek ten kuleje. Oczywiście, że mniej jest horroru niż fantasy albo SF, jednak problem leży nie tylko w polskiej niechęci do horroru ale w czymś jeszcze. Zbiór ten pięknie to pokazuje. Polacy dopiero uczą się pisać literaturę grozy i redagować jej zbiory.

Tym, co uderza po całej lekturze powieści, na sam początek, jest kwestia zakrwawionych nożyczek z okładki. Rekwizyt ten nigdzie nie występuje, a ja przyznam się, liczyłem na polskie nawiązanie do klasycznej już Psychozy. Następne spostrzeżenie to brak motywu przewodniego. Każde opowiadanie jest osobnym utworem i nie można się między nimi doszukać żadnych powiązań, które naprowadziłyby nas na trop doboru tekstów przez Dorotę Pacyńską, redaktora zbioru. Są to po prostu opowiadania grozy i horrory, które miały to szczęście, żeby ukazać się w formie antologii. Nic więcej ich nie łączy, a szkoda, bo tym sposobem czegoś brakuje, żeby opowiadania eksplorując np. podobny motyw, wzajemnie napędzały konstruowanie atmosfery grozy wokół jakiegoś tematu.
Ten brak motywu przewodniego powoduje, że najlepiej byłoby recenzować każde opowiadanie z osobna. Postanowiłem jednak wspomnieć te najbardziej interesujące lub pokazujące konkretny problem w tym zbierze, a resztę uznać za próby straszenia, które nie zapadają w pamięć.

Horrory są straszne dzięki umiarowi i odpowiednim proporcjom, tutaj nie do końca się to udaje. Pokój do wynajęcia Tomasza Golisa nie jest najlepszym opowiadaniem w tym zbiorze, ale z jakiejś przyczyny wybrano je na sztandarowe. Opowiadanie to jest oniryczne, symboliczne, ale brakuje mu wyrazu, widać pomysł i wysiłki by stworzyć atmosferę, ale niestety tekst sprawia wrażenie niedopracowanego. Pokój… Golisa dopadła przesadna gotyckość i motywy rodem z japońskich horrorów. Podobnie jest z Krainą Sebastiana Imelskiego. Opowiada o dziecięcym strachu i znowu zabrakło mu głębi i "tego czegoś", co powodowałoby że nabrałby grozy. Jest przecież różnica pomiędzy pisaniem o oddziale terminalnym, a sugestywnym pokazaniem jego beznadziejnej, szpitalnej atmosfery. To właśnie o tę różnicę zazwyczaj chodzi w horrorach. To są utwory, które muszą budować napięcie w oparciu o emocje. Bez tego będą zawsze oskarżane o płytkość fabuły, choćby przywoływały najstraszniejsze motywy.

Niektóre opowiadania są zaś po prostu niedokończone, lub zbyt szybko fabuła znajduje w nich rozwiązanie, bez stopniowego i sugestywnego budowania atmosfery. Krawaty Koltaya Pawła Palińskiego miały być utrzymane w stylistyce kingowskiej. Niby są, ale do Kinga im daleko, choć pomysł jest dobry. To opowiadanie, mam wrażenie, miało być dłuższe. Tak samo jest z Tylko Ciało Ewy Mroczek. Jest to opowieść o pogromczyni nieumarłych, które oparto o ciekawy pomysł i zabawny początek, ale nagle zamienia się w farsę. Może kiedyś będzie to wstęp do powieści o polskiej Sonii Blue, bo widać, że brakuje mu ciągu dalszego.

Są w tym zbiorze jednak trzy perełki. Wszystkie dają nadzieję na nowe, wspaniałe nazwiska w polskim horrorze. Stary Las Agnieszki Majchrzak daje nadzieje na wiktoriański horror rodem z Polski. To najlepsze opowiadanie ze zbioru i moim zdaniem powinno być tytułowym. Ta opowieść o dziewczynie muszącej sobie poradzić z rodową tajemnicą. Tekst ma naprawdę piękny nastrój i opiera się na naprawdę wspaniałym pomyśle. Choćby tylko dla tego jednego tekstu, warto sięgnąć po tę antologię. 2:31 Tomasza Fenske jest za to nadzieją na opowieści niesamowite rodem z naszej przaśnej, konsumpcyjnej, hipermarketowej rzeczywistości. Worek Adriana Miśtaka to krótka makabreska o seryjnym mordercy – krótkie, zgrabne i zabawne. Takich życzyłbym sobie więcej. Bardzo lubię makabreski, za ich krótką i finezyjną formę, a ta jest wyśmienita.

Można oczywiście bronić autorów, że to debiutanci, że dopiero uczą się pisać, że to ich pierwsze teksty. Od tego jest jednak redakcja, żeby nie było opowiadań niedokończonych a dobór tekstów pomagał konkretnym utworom, raz rozbawiając, raz strasząc. Stephen King kiedyś stwierdził: "Pisać jest rzeczą ludzką, redagować boską". Na tym zbiorze widać ile zależy od redaktora. Polecam ten zbiór jednak, jako wykaz nowych nazwisk na naszym rynku. Mam nadzieję, że kilku opublikowanych w tym zbiorze autorów jeszcze doczeka się wydania innych książek. Nie oczekujcie jednak rewelacji, bo widać, że autorzy jeszcze się uczą.
Niestety jednak muszę też powiedzieć, że Pokój do wynajęcia wpisuje się w trend antologii, w której bardzo różne teksty zdają się być wrzucane w przypadkowej kolejności, bez jakiegoś całościowego planu. Antologia to także książka, więc warto, by jej układ był przemyślany.
Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę
5.0
Ocena recenzenta
6.25
Ocena użytkowników
Średnia z 6 głosów
-
Twoja ocena
Mają na liście życzeń: 0
Mają w kolekcji: 6
Obecnie czytają: 0

Dodaj do swojej listy:
lista życzeń
kolekcja
obecnie czytam
Tytuł: Pokój do wynajęcia
Cykl: Antologia horroru
Tom: 2
Autor: antologia
Autor okładki: Magdalena Zawadzka
Wydawca: Red Horse
Miejsce wydania: Lublin
Data wydania: 21 marca 2008
Liczba stron: 400
Oprawa: miękka
Format: 125 x 195 mm
ISBN-13: 978-83-60504-93-2
Cena: 24,99 zł



Czytaj również

Komentarze


~Dibbler

Użytkownik niezarejestrowany
   
Ocena:
0
Jak wspomniałem przy okazji innej recenzji "Pokój..." i "Trupojad" zjadają na śnaidanie "Ksiegi strachu". Deboiutanci skopali tyłki doświadczonym pisarzom jeśl chodzi o horror.

Co do recenzji. Sensu "motywu przewodniego" nie widze. "Nocna zmiana" która jest uważana za arcydzieło jesli chodzi o antologie horroru też takiego nie ma. Zresztą musze przyznać ze ten zbiorek jak i wcześniejszy "Trupojad" jakoś mi sie z kultową "Nocną Zmianą" kojarzy. Tam tez opowiadania były horrorami... tylko i aż horrorami bez potrzeby bawienia sie w głebokie przesłania.
14-05-2008 10:47
senmara
   
Ocena:
0
Nie czytałam jeszcze Pokoju..., sam Trupojad podobał mi się średnio i po pół roku w pamięci zostały najwyżej 2-3 opowiadania.
Jeśli jest tak jak mówisz i Pokój kojarzy się z Nocną zmianą, to uważam, że jedna Nocna zmiana już była - wydana w 1978 (same opowiadania napisane wcześniej). Czyli polscy pisarze są ok. 30 lat do tyłu jeśli chodzi o pisanie horrorów. Nie ma sie co dziwić, że czytelnicy chętniej siegają po książki zagranicznych autorów.

Nocna zmiana nie podobała mi się aż tak bardzo jak inne opowiadania Kinga (choćby niezbyt horrorowy ale niesamowity zbiór Cztery pory roku).
14-05-2008 11:24
assarhadon
   
Ocena:
0
Okładka moim skromnym zdaniem świetna! Inna sprawa, czy fakt, że się jest 30 lat do tyłu, nie może być akurat pozytywnym zjawiskiem? Skoro nie ma bagażu na karku, to łatwiej będzie pisać coś... świeżego? Może...mam nadzieję. Dobra robota recenzyjna.
14-05-2008 11:56
senmara
   
Ocena:
0
czy fakt, że się jest 30 lat do tyłu, nie może być akurat pozytywnym zjawiskiem?

Czasami tak, ale wiesz, assarhadon, to trochę tak jakby pisać teraz, kupę czasu po Tolkienie, opowiadania o elfach :P
Na sucho uchodzi to tylko niektórym, dla większości to obciach.

Nie bedzie drugiego Tolkiena, drugiego "młodego Kinga" itp. W Polsce jako tako do przodu idą Kain i Orbitowski i po nich widać, że piszą coś świeżego i nowego.
14-05-2008 12:16
~Michał

Użytkownik niezarejestrowany
   
Ocena:
0
"Nocna zmiana" to zbiór opowiadań jednego autora, JEDNEGO. "Pokoj do wynajecia" - wielu. Stad motyw przewodni byłby potrzebny, czemu redaktor powiazał opowiadania tych autorów?
14-05-2008 12:39
~Dibbler

Użytkownik niezarejestrowany
   
Ocena:
0
W "Nocnej zmianie" sa strasznie rózne teksty i nie ma miedzy nimi podobieństwa większego niz w tych z Pokioju czy Trupojada. Tak wiec nie widze sensu by wprowadzac tu motyw przewodni.

senmara==> "Nocna Zmiana" to niedoscigniony ideał:) Wole by nasi pisarze gonili ten ideał sprzed 30 lat niż by wzorowali sie na potworkach typu Tabithy King, Ann Rice czy nowych powieści Kinga.
14-05-2008 13:07
~Michal

Użytkownik niezarejestrowany
   
Ocena:
0
Nocna zmiana - jeden autor

Pokoj do wynajecie - wielu autorow

powod zredagowania Nocnej zmiany - Teksty S. Kinga z kilku lat, jednego autora, powtarzam JEDNEGO

powod zredagowania Pokoj do wynajecia - nieznany, chyba ze to, ze to horrory wystarcza, wiec mozna wrzucac jak leci bez ładu, skladu i planu.
14-05-2008 13:55
~Dibbler

Użytkownik niezarejestrowany
   
Ocena:
0
Michał==> "Pokój do wynajęcia" - debiutanci. Tylko po jaką cholere dorabiać ideologię do czegoś czego nie ma? I tu i tu opowiadania są całkowicie niezwiązane tematycznie (pozatym że to horrory) i fabularnie.
14-05-2008 14:18
~Ja

Użytkownik niezarejestrowany
   
Ocena:
0
Mniejsza o motywy przewodnie, oba tomy horrorków Red Horse'a są żałosne. Tylko Paliński się tam nie kompromituje, przeciwnie - pokazał się dwoma dobrymi tekstami. Imo oczywiście. Imho nawet ;)
14-05-2008 14:46
senmara
   
Ocena:
0
senmara==> "Nocna Zmiana" to niedoscigniony ideał:)
Oki, takie jest Twoje zdanie, ja mam trochę inne, choć ulubione ever książki wg mnie również krążą wokół nazwiska tego samego autora. Zamiast jednak licytować się co do najlepszego zbioru opowiadań (zawsze w takich momentach kończy się na "a właśnie że tak, a właśnie że nie!") dodam coś do "motywu przewodniego".

Osobiście bardzo lubię motywy przewodnie, niezależnie od tego, czy autor jest jeden, czy wielu, odpowiednie skomponowanie i przygotowanie kilku powiązanych ze sobą opowiadań jakoś podnosi mnie na duchu - mam świadomość, ze autor/autorzy/redaktorzy przyłożyli się w stopniu większym niż wymagany i zrobili to, co kucharz-artysta robi ze zwykłym kotletem i zupą - podaje ładnie, elegancko i tak skomponowane, ze będzie mi smakować. Zła kompozycja obiadu może przyprawić o biegunkę, być moze zła kompozycja antologii również :)

Z marketingowego punktu widzenia ksiażka z motywem przewodnim jest również lepiej oceniana: czytelnik/klient łatwiej zapamięta antologię "z nożyczkami", łatwiej kojarzy opowiadania itd.
Bardzo dobrze wspominam antologię Kochali sie, ze strach, mimo, że niewiele opowiadań mi sie podobało. Teraz, gdy ktoś wspomni o opowiadaniu "z romansem" połowa czytelników zapyta: A czy to czasem nie opowiadanie z Kochali się...?
14-05-2008 16:03
teaver
    Ot, moje skromne zdanie...
Ocena:
0
Cała sztuka w tworzeniu zbiorów polega na sensownym połączeniu opowiadań. W momencie, kiedy łączy je tylko przynależność do konkretnego gatunku, bez żadnego motywu przewodniego, to obawiam się że opowiadania raczej nie zostaną w pamięci czytelnika na długo. Zresztą, co za sens zbierać na siłę opowiadania i wydawać je razem. To jak sałatka z resztek, kiedy w lodówce rozsiadły się pingwiny - robi się ją, bo coś trzeba zjeść. :D
15-05-2008 20:26
Khubas
   
Ocena:
0
Ot, taka typowa książka do poczytania na przerwie w szkole.
20-03-2009 15:47

Komentowanie dostępne jest po zalogowaniu.