Głupcy - Pat Cadigan

Cyberpunk jest stosunkowo nowym gatunkiem science-fiction, powstał w latach 80-tych i właśnie z tamtego okresu pochodzą największe klasyki: Neuromancer Williama Gibsona (warto wspomnieć – współautor Maszyny różnicowej) czy filmowy Łowca androidów. Do głównych przedstawicieli nurtu zaliczana jest również Pat Cadigan (określana mianem "królowej cyberpunku" – jak można przeczytać z tyłu okładki), której powieści były już wydawane nakładem wydawnictwa Solaris.

Naprawdę trudno jest napisać cokolwiek o fabule książki, co z jednej strony byłoby zrozumiałe dla kogoś, kto jej nie czytał, a z drugiej nie zdradzało mu zbyt wiele. Autorka na potrzeby swojej powieści wykreowała bardzo bogaty, bardzo szczegółowy i bardzo inny od "normalnego" świat. Jednak zamiast pozwolić czytelnikowi się z nim zapoznać, rzuca go – jak i samą bohaterkę – od razu w sam środek akcji. Bohaterką jest kobieta – tego można być pewnym – lecz kim jest i jak się nazywa – pewności nie ma nawet ona sama. Możemy jedynie przypuszczać, po zmianie czcionki i sposobu narracji, że jest co najmniej dwoma różnymi osobowościami, niczym kobieta z rozdwojeniem jaźni. Marceline to wspomnieniowa ćpunka, która zgarnęła grubą forsę za coś, czego nie pamięta i za co jest ścigana. Jej alter ego, Marva, jest znaną aktorką, a do jej zadań należy wcielanie się w inne postacie i to w bardziej dosłownym znaczeniu, niż to znane nam z codziennego życia. Żyją w świecie, w którym wspomnienia sprzedawane są w ciemnych bramach niczym narkotyki, ludzkie umysły można penetrować maszynami za pomocą kabli wtykanych do gałek ocznych, a bycie ciekawą osobistością wiąże się z ryzykiem psychicznej napaści i kradzieży osobowości. Świat, który wykreowała Pat Cardigan leży niezmiernie daleko od utopijnych wizji przyszłości.

Wprowadzenie wielu postaci, które przeżywają ten sam ciąg fabularny, wiąże się z koniecznością zmiany perspektywy i wymyślenia sposobu na ich wzajemne przenikanie się. Ten problem został tu bardzo dobrze rozwiązany, przejścia pomiędzy postaciami są płynne i pojawiają się w odpowiednich momentach. Wszyscy bohaterowie są charakterystyczni - brak im może głębokiej i rozbudowanej osobowości, jednak jak na tak krótką powieść to wystarcza. Podziw budzi kreacja świata, o której już wspominałam: bardzo detaliczne i szczegółowo zbudowane uniwersum z nowatorskimi rozwiązaniami technologicznymi i medycznymi, którego potencjał marnuje się na tych niecałych trzystu stronach powieści.

Z początku bardzo trudno wgryźć się w fabułę książki, przez co niełatwo o niej napisać, że jest wciągająca. Dopiero w połowie czytelnik otrzymuje szczątkowe wyjaśnienie fabularnej sytuacji, które dalej jest mocno zakręcone i niejasne. Co kilkadziesiąt stron objawia się nowa wersja prawdy, która każe czytelnikowi zapomnieć to, co jak sądził, do tej pory były prawdą. Przez to pod koniec książki doskonale można wczuć się w sytuację Marceline, wspomnieniowej ćpunki, która na co dzień nie wie co jest prawdą, a co fikcją. Nadmierne niejasności i niedopowiedzenia, zamiast wprowadzać atmosferę tajemniczości, irytują. Tym sposobem to, co miało być największą zaletą książki, stało się jej uciążliwą wadą.

Można odnieść wrażenie, że tytułowymi Głupcami autorka określa czytelników. Wprowadzając suspens za suspensem próbuje udowodnić, jak bardzo odbiorca nie potrafi odkryć prawdy i przewidzieć, co się stało. Nie jest to jednak trudne w świecie, którego reguły znane są tylko autorce i gdzie niczego nie można być pewnym – nawet tego, kim jest główna bohaterka. To jak udowadnianie swojej wyższości nad pięciolatkiem. Dzięki takiemu podejściu wszystkie te zaskakujące momenty wcale nie były emocjonujące, wręcz przeciwnie – książkę czytałam z lekkim znużeniem myśląc tylko o tym, żeby dobrnąć do końca i dowiedzieć się, o co w niej właściwie chodziło. Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę